Ofset Baskı
Ofset Baskılar, matbaacıların sıklıkla kullandığı baskılardandır. Bu baskının çalışma prensibi suyun, mürekkeple birbirine karışmaması ilkesidir. Yağlı olan kısımlar mürekkebi alırken, suyla ıslanmış kısımlar mürekkebi almaz. Baskıyı yapan kalıpta, basılacak kısımlar ve basılmayacak kısımların eşit yükseklikte olmasında ötürü düz baskı-sistemi olarak adlandırılır. Gazete, dergiler çoğunlukla ofset-baskı tekniğiyle basılmaktadır.
Bu baskı-sisteminde farklı metallerden üretilen kalıplar kullanılır ve yüzeyleri ışığa karşı aşırı hassas emaye isimli madde ile kaplıdır. Emaye isimli bu madde mürekkebi tutmakta ve suyu itmektedir. Bu sebeple ofset-baskı sisteminin olmazsa olmazıdır.
Ofset Baskının Çalışma Prensibi
Sağladığı düşük maliyet ve yüksek hız gibi avantajları sebebiyle, her ne kadar yavaş ve ilkel bir sistem olsa da, ofset-baskı günümüzde tüm dünyada en sık kullanılan sistemdir. Bu sistemde “suyun yağ bazlı mürekkeple karışmaması” prensibi temel alınmaktadır. Kullanılan baskı-kalıbında, basılacak kısımlar ile basılmayacak kısımların eşit yükseklikte olması sebebiyle “düz-baskı sistemi” ya da “endirekt-baskı sistemi” olarak da adlandırılır. Bu baskıda kullanılan ve farklı metallerden yapılan kalıpların yüzeyi, ışığa son derece duyarlı emaye isimli madde ile kaplıdır. Emaye isimli bu madde mürekkebi tutmakta ve suyu itmektedir. Bu sebeple ofset-baskı sisteminde büyük bir önem taşır.
Ofset Baskının Avantajları
Ofset-baskı makinesi, bir defada renkli-baskı yapma kabiliyetine sahiptir. Çünkü basılacak her renk için ayrı bir baskı ünitesine sahiptir. Mavi, kırmızı, sarı ve siyah (Cmyk),renkler birbirlerine belli oranda karışarak, istenilen rengin elde edilmesi için kullanılır. Baskı yapılacak kağıt bu renk birimlerinden geçmektedir.
Baskıda kullanılan merdaneye, blanket adı verilir. Esnek bir yapıya sahiptir. Bu nedenle blanket kâğıda bastırıldığında esner ve hem kağıtla hem de baskı-kalıbı ile temas etmektedir. Blanket, hem su hem de mürekkep merdanesine temas etmesine rağmen, baskının yapılacağı yere mürekkebi, baskı olmayacak yere de suyu alır. Kalıptaki emaye kaplı alanlar mürekkebi aldıktan sonra mürekkepli yerler blanket’e aktarılır. Baskının yapılacağı alandaki mürekkep kalıp üzerinde düz vaziyettedir. Fakat blanket’e ters olarak geçer. Daha sonra burdaki ters görüntü, baskı-kazanı ve blanket kazanı arasında geçen kağıda düz vaziyette basılır ve baskı işlemi tamamlanır.
Ofset Baskılar 2 gruba ayrılır:
Tabaka Ofset-Baskı: Bu baskılarda tabaka kâğıtlar kullanılmaktadır. Boyutları, 25×35 cm’den 70×100 cm’ye kadar çıkabilmektedir. Gazete, dergi, kitap vb. basımlar için uygundur. İki, dört, beş, altı, sekiz, on, on iki renge kadar basabilen çeşitleri vardır.
Web Ofset-Baskı: Bu baskılarda ise bobin kağıtlar kullanılır. Tabaka ofsete göre düşük maliyetli olup, baskının hızı yüksektir. Gazete ve dergi basım işlerinde kullanılmakta olup, günümüzde en çok kullanılan baskılardandır.
Ofset Baskının Dezavantajları
Ofset baskı işlemi için her tasarım veya iş için ayrı baskı-kalıpları oluşturulması gerekmektedir. Eskiden kalıp için filmler kullanılmaktaydı ve bu filmler manuel olarak banyo işleminden geçmekteydi. Günümüz teknolojisinde kalıp alma işlemi makine aracılığıyla otomatik olarak ve çok daha hızlı şekilde yapılmaktadır. Offset baskıda kalıptan ik baskının alınacağı zaman test baskısı alınmakta, cross ayarı, makas ve kağıt ayarı yapılmaktadır. Ofset baskının sonrasında laminasyon, dispersiyon, lak uygulaması yapılmaktadır.
Serigrafi (Elek) Baskı
Serigrafi baskıya ipek baskısı veya elek baskı adı da verilmektedir. Metal veya ahşap karkasa ipek kumaş gerilir. Karkasın üst kısmı ışığa duyarlı yeşil emülsiyon ile kaplanır. Baskıda kullanılacak tasarım bu karkasa flüoresan ışık ile pozlanır. Böylece serigrafi baskının kalıbı oluşturulmuş olur.
Sonraki aşamada baskı yapılacak yüzeyin üstüne baskı kalıbı yerleştirilir. Emülsiyon kaplı yüzeye yeteri kadar su bazlı veya akrilik boya dökülür, ardından ragle ile tek geçişte baskı kalıbındaki mürekkep, basılacak yüzeye aktarılır ve baskı kurumaya bırakılır.
